Maandelijks blog van een redactielid of stuurgroep lid. Deze keer van Mario Boelen.
Lang geleden, het is nu een boom van een vent, bracht ik ons zoontje naar bed. Voor het slapen gaan lezen we natuurlijk (?) uit de bijbel, en we waren aanbeland bij het verhaal waarin Jezus en Petrus over het water liepen. Ineens keek hij me met verbaasde ogen aan en vroeg: “Papa, is dat echt waar?” Hier kan ik wel schrijven: hoe het toen precies met Jezus was, dat weet ik niet, maar ík voelde nattigheid. Dus stelde ik om zekerheid te krijgen over zijn werkelijke vraag een wedervraag: “Bedoel je soms of het waar gebeurd, of echt gebeurd is?” En inderdaad bleek dat de centrale vraag te zijn. Zo klein, toen nog, en toch al vragen stellen waarbij papa toch even achter de oren moet krabben.
Niet alleen kleine kinderen worstelen met de vraag of wat in de bijbel staat “echt waar” is. Ook volwassen gemeenteleden, zo is mij gebleken, ja zélfs (ook dat is on-gelo(o)f-elijk) werkers in de kerk weten soms niet wat ze aan moeten met het waarheidsgehalte van de bijbel. Immers: veel zaken zijn strijdig met hedendaagse inzichten. Lopen over water kan toch alleen maar als het een paar nachten gevroren heeft? Voor ik verder mijmer: tegen onze dreumes heb ik toen uit volle overtuiging gezegd dat het “echt waar” was. Ik zal uitleggen waarom.
Je kunt de bijbel op verschillende manieren begrijpen. “Letterlijk” en “figuurlijk” is wel de meest gangbare en ongecompliceerde indeling. Je kunt zodoende de opvatting toegedaan zijn dat Jezus en Petrus écht over het water liepen én je kunt er van overtuigd zijn dat het gaat om het feit dat zij het donkere diepe water, de dood, met voeten traden. Ik schrijf met nadruk “én je kunt …”, en niet “óf je kunt …”. Immers: waarom zou het één het andere uit moeten sluiten? Als zo’n verhaal een diepere betekenis heeft, betekent dat toch niet dat het niet waar gebeurd zou kunnen zijn? En als het waar gebeurd is, betekent dat toch niet dat het hele gebeuren geen (“diepere”) betekenis kan hebben?
Blijft de vraag dan “wat is waar(heid)”? Wat is “echt(heid)”? Die twee woorden, “waar” en “echt” gebruik ik met opzet als elkaars gelijke. In dit verband moet aan het woord “waar” ook het woord “waarde” worden verbonden. Een gebeurtenis, een antwoord, een verhaal wordt pas “echt”, “waar” en “echt waar” als het waarde voor je krijgt. Als je, bijvoorbeeld in zo’n bijbelverhaal, iets ziet wat waardevol voor jou is, dan is het echt en waar. Als je momenten hebt gehad waarin je houvast hebt gehad aan zo’n verhaal. Zoveel houvast dat je jezelf er aan op kon trekken. Als het verhaal zo betrouwbaar is gebleken dat het je gehouden heeft, als de oppervlaktespanning van een wateroppervlak. Zodoende hebben we allemaal wel een favoriet verhaal, een verhaal dat met ons meegaat door ons leven heen en telkens weer een stukje meer waar(d) en waarheid wordt, een stukje meer geloof-waardig..
Ik daag je uit om op zoek te gaan naar díe waarheid in verhalen. De verhalen in de bijbel en de verhalen van mensen. Je zult zien dat het antwoord op de vraag “wat is waarheid?” veel boeiender, omvattender én tastbaarder wordt dan het antwoord op de vraag “echt waar, echt gebeurd?”
Echt waar!
Mario Boelen (pastoraal werker te Hoofddorp en lid van de stuurgroep van Op Goed Gerucht)